سلام دوستان، نماز و روزه هایتان قبول درگاه حق.
همانطور که می دانید عملیات الی بیت المقدس از شامگاه پنجشنبه نهم اردیبهشت ۱۳۶۱ شروع شد. این عملیات پس از ۲۵ روز نبرد سخت سرانجام با آزادسازی خرمشهر در روز سوم خرداد۱۳۶۱ به پایان رسید.
گزارش عملیات الیبیتالمقدس ـ قسمت اول
فتحی مافوق طبیعت
علل انتخاب منطقه
پس از آزادسازي مناطق غرب رودخانه كرخه در عمليات فتحمبين، منطقه عمومي غرب رودخانه كارون يعني آخرين منطقه اشغالي جبهه‌ی جنوب كه همچنان در دست دشمن قرار داشت، در روند سلسله عمليات‌هاي آزادسازي مناطق اشغالي مد‌نظر قرار گرفت. برخلاف گذشته كه در زمينه انتخاب منطقه براي عمليات،گاهي بين فرماندهان نظامي اختلاف‌نظر به وجود ميآمد، در مورد اين منطقه اتفاق‌نظر كاملي وجود داشت، به همين دليل، بلافاصله پس از اتمام عملياتِ «فتح‌مبین» مقدمات اجراي عمليات الی‌بيت‌المقدس فراهم شد.
در اجراي عمليات جديد از آن جهت بر سرعت عمل تاكيد ميشد، كه دشمن اطمينان داشت آزادسازي اين منطقه هدف عمليات بعدي جمهوري اسلامي است، لذا سهل‌انگاری در اين امر، افزايش آمادگي دشمن و دشوارتر شدن كار نيروهاي خودي براي رسيدن به اهداف را در پی داشت. ضمن اين كه دشمن از مدتها پيش بر اقدامات پدافندي خود در اين منطقه افزوده بود.
با آنكه فرماندهان نظامي ايران، منطقه غرب كارون را براي عمليات انتخاب كرده بودند، ولي هنوز نگرانی‌هايي وجود داشت؛ محسن رضايي ميرقائد؛ فرمانده كل وقت سپاه در اين باره گفته است:
«... همچنان، از نظر تاكتيكي، اين نگراني وجود داشت كه [ آيا] دشمن در پشت جاده اهواز ـ خرمشهر در مقابل ايستگاه حسينيه به لحاظ استحكامات و استعداد از چه موقعيتي برخوردار است؟ اين نگراني با به دست آوردن اطلاعات از عمق [ منطقه استقرار] دشمن و همچنين پيدا كردن يك منطقه استراتژيكي ـ عملياتي كه كليد منطقه بود، برطرف شد: منطقه جنوب صحراي كوشك تا شمال ايستگاه حسينيه، قلب منطقه بود كه با تسلط بر اين منطقه، مي توانستيم براي دشمن مشكل ايجاد كنيم. در اين منطقه لشكر 3 زرهي به عنوان احتياط، لشكر 11 و تيپ 48 در خرمشهر و لشكرهاي 5 مكانيزه و 6 زرهي در شمال منطقه(دشت جُفِير)مستقر بودند. دوگانگي ماموريت احتياطهاي دشمن، ما را از اهميت منطقه آگاه كرد. ما چنين پيش بيني می‌كرديم كه در صورت دست‌يابي به اين منطقه، ميتوانيم:
1ـ عقبه‌ی لشكرهاي 5 و 6 را تهديد كنيم؛ چون دشت جُفِير، به منزله تمامي عقبه دشمن محسوب میشد.
2ـ پيشروي به سمت بصره را تسهيل كنيم.
3ـ نسبت به خرمشهر و انجام تك احاطه‌ای در اين منطقه، از موقعيت سركوب برخوردار شويم.»
موقعيت منطقه
منطقه عمومي جنوب‌غربي اهواز و غرب رودخانه كارون، در ميان چهار مانع طبيعي قرار دارد كه به ترتيب از شمال به رودخانه كرخه كور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه كارون و از غرب به هور‌الهويزه و شط‌العرب منتهي ميشود. زمين اين منطقه به لحاظ برخورداري از موانع طبيعي، از چهار سمت به هم پيوسته و به شكل مستطيل می‌باشد كه به دلايلي براي هر دو كشور ايران و عراق از نظر استراتژيكي با ارزش است.
وضعيت دشمن
فرماندهي سپاه سوم نيروي زميني ارتش عراق تدابير پدافندي ویژه‌ای در اين منطقه به مورد اجراء‌گذاشته بود؛ نحوه آرايش نيروهاي دشمن با توجه به موقعيت زمين، به صورت مثلثي فرضي بود؛ مثلثي كه ضلع شرقي آن، به طول حدود 100 كيلومتر در امتداد رودخانه كارون، از خرمشهر تا آبادي مليحان، واقع در 20 كيلومتري جنوب غربي اهواز قرار داشت؛ ضلع شمالي آن حدود 60 كيلومتر از مليحان در امتداد كرانه جنوبي رودخانه كرخه كور، هويزه، رودخانه نيسان تا هور‌العظيم كشيده شده بود و ضلع بزرگ اين مثلث نيز، خط مرزي دو كشور؛ از محل تلاقي رودخانه نيسان با هور‌العظيم تا پاسگاه ژاندارمري «حدود» در كرانه نهر خيّن، به طول 150 كيلومتر بود.
تدبير پدافندي دشمن در ضلع شمالي مثلث كه شامل شرق هور‌العظيم، ساحل رودخانه‌هاي نيسان و كرخه و ادامه خط دفاعي در حوالي آبادي مليحان و به طرف جنوب تا پادگان حميد میشد، چنين بود: ايجاد استحكامات فشرده، بهرهبرداري از موانع هور‌العظيم و مناطق آبگرفتگي، تهيه قدرت آتش متراکم و انبوه و پيش‌بيني احتياطهاي قوي براي انهدام رخنه‌هاي احتمالي؛ با استقرار دست‌كم دو لشكر تقويت شدة 5 مكانيزه و 6 زرهي در دشت جُفِير.
اساساً، تدبير پدافندي دشمن در اين منطقه مبتني بر اين باور بود كه سمت اصلي تهاجم نيروهاي ايراني از جاده اهواز ـ خرمشهر خواهد بود، زيرا ـ بر پایه‌ی روش‌هاي كلاسيك ـ وجود اين جاده به عنوان عقبه مطمئن، بهترين راه كار شناخته میشد. بنابراين، دشمن علاوه بر استقر
ار دو لشكر تقويت شده‌ی 5 مكانيزه و 6 زرهی،در دشت جُفِير واقع در منطقه جنوب غربي اهواز و جاده‌ي استراتژيك اهواز به خرمشهر، استحكامات و مواضع بسياري را با بهرهبرداري از موانع طبيعي ايجاد كرده بود.
بايد به اين واقعيت مهم اشاره كرد كه تدبير پدافندي فرماندهي ارتش عراق در ضلع شرقي منطقه، در امتداد رودخانه كارون ـ با توجه به ناآگاهي دشمن از سمت اصلي تك نيروهاي خودي ـ بسيار ضعيف بود و تنها در برخي از نقاط، مواضعي را به وجود آورده و با اتكا به يگان‌هاي سبك تاميني و پوششي، به احتياطهاي متحرك و غير‌متحرك بسنده كرده بود. لشكر 3 زرهي سپاه سوم نيروي زميني ارتش عراق با استقرار در سه محل جداگانه در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر، وظيفه دفاع را به عهده داشت. فاصله نيروهاي تاميني و پوششي دشمن از ساحل غربي رودخانه كارون سبب شد كه نيروهاي خودي با تدبير عمليات عبور از رودخانه، نيروهاي دشمن را غافلگير كنند.
در ضلع جنوبي (منطقه خرمشهر) دشمن با نيرويي به استعداد 17 گردان پياده (صرف‌نظر از گردان‌هاي زرهي و مکانيزه‌اش) در دو سمت شرقي و شمالي شهر اشغالي خرمشهر آرايش گرفته بود تا هرگونه عمليات عبور از رودخانه در تك جبهه‌اي به داخل خرمشهر و يا ورود به اين شهر از سمت شمال را مهار كند. ايجاد استحكامات در خرمشهر با تخريب ساختمان‌ها براي جلوگيري از فراهم شدن زمينه مناسب جهت وقوع جنگ شهري و نبرد تن به تن، بخش ديگري از تلاش دشمن به منظور حفظ خرمشهر بود.
ادامه دارد...
|
نسخه قابل چاپ
ارسال این صفحه به دوستان