پس از رحلت امام خمینی(ره)، آیت ­الله خامنه­ ای که پست رياست­ جمهوري  را داشتند، در تاریخ 16/3/1368 توسط مجلس خبرگان به رهبری انقلاب برگزیده شدند، این در شرایطی بود که بیش از 3 ماه تا پایان دوره­ ی رياست­ جمهوري ایشان باقی مانده بود. علی­ اکبر محتشمی پور، وزیر کشور وقت در اطلاعیه ای آغاز زود هنگام ثبت نام داوطلبان رياست جمهوري را از چهارشنبه 7 تیر 1368 تا یکشنبه 11 تیر 1368 اعلام کرد تا تکلیف دولت آینده هرچه سریعتر مشخص شود.این دوره از انتخابات از ویژگی­ های خاصی برخوردار بود که آن را از دوره‌های پیشین متمایز می­ ساخت. مهم­ترین ویژگی­ های این دوره از انتخابات رياست­ جمهوري انقلاب اسلامی ایران عبارت بودند از: پایان­ یافتن جنگ ایران و عراق، رحلت امام خمینی(ره)، انتخاب آیت­ الله خامنه­ ای به عنوان رهبر جدید جمهوری اسلامی، اصلاح قانون اساسی، افزایش اختیارات رئیس­ جمهور و حذف پست­ نخست­ وزیری در قانون اساسی. در این دوره­ از انتخابات رياست­جمهوري، در پایان موعد ثبت­ نام، حدود 79 نفر برای کاندیداتوری ثبت نام کردند و یک هفته بعد اسامی 2 نامزد نهایی که صلاحیت­شان برای رياست­ جمهوري به تأیید شورای نگهبان رسید، اعلام شد که عبارت بودند از: 1- علی­ اکبر هاشمی رفسنجانی 2- عباس شیبانی.

علی ­اکبر هاشمی رفسنجانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عضو شورای انقلاب و سرپرست وزارت کشور در دولت موقت شد. و همچنین یکی از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی بود. او در چهارم خرداد 1358 از سوء قصد گروهک فرقان جان سالم به در برد. در اولین دوره­ انتخابات مجلس خبرگان رهبری (19 آذر 1361) به نمایندگی مجلس خبرگان انتخاب شد. او همچنین در سه دوره اول انتخابات مجلس شورای اسلامی موفق شد به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس راه یابد و ریاست مجلس را به عهده بگیرد.

عباس شیبانی نیز پس از انقلاب در تاسیس حزب جمهوری نقش داشت وی همچنین عضو شورای انقلاب و عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و وزیر کشاورزی بعد از استعفای دولت موقت بود. او که نماینده مردم تهران در سه دوره مجلس بود و در دور دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری نفر دوم شد.

با توجه به اختلاف زیاد شهرت و مقبولیت دو نامزد، رقابت جدی بر سر کسب پست رياست­ جمهوري پدید نیامد. در نتیجه هیجان و شور انتخاباتی نیز حاکم نشد. شیبانی مصلحت کشور را آن می­دانست که آقای هاشمی که طی سه دوره، مجلس را به خوبی اداره کرده ­اند، همچنان در این سنگر مانده و آن را حفظ کنند. او می­گفت، برخی معتقدند که من برای این­که انتخابات یک نفر نباشد، کاندیدا شده ­ام، ولی این طور نیست.[16]بررسی برنامه ­ها و شعارهای انتخاباتی هر دو نامزد نشان­گر رویکرد جدی به بازسازی ویرانی ها و آسیب­ های اقتصادی جنگ تحمیلی است. شیبانی وعده می­داد، ظرف چند سال آینده قطعی برق نداریم. محور برنامه­ های هاشمی رفسنجانی نیز بر توسعه­ ی فعالیت­ های اقتصادی، کشاورزی و صنعتی استوار بود. مطبوعات نیز در گزارش­ هایی، خواسته­  مردم را رفع معضلات اقتصادی معرفی می­کردند. هاشمی رفسنجانی، چند ماه بعد از پذیرش قطعنامه­ ی 598، به ­طور شفاف سیاست بعد از جنگ خود را چنین بیان کرد: «تمرکز دولتی در حال جنگ یک ضرورت بود و حالا این ضرورت به آن شکل وجود ندارد، بنا داریم آزادی­ های وسیعی در زمینه­ تجارت و تولید به مردم بدهیم.» ...ادامه مطلب